Stosowanie organizmów pożytecznych, będących naturalnymi wrogami szkodników to nowoczesny, bezpieczny dla upraw i środowiska sposób ochrony roślin.

Zwalczają one szkodniki w różnych stadiach rozwojowych, żywiąc się nimi lub pasożytując je. Wśród organizmów pożytecznych, stosowanych w uprawach wyróżnić można drapieżne błonkówki, roztocze, pluskwiaki, muchówki, chrząszcze, a także pożyteczne bakterie i grzyby. 

Organizmy pożyteczne w walce ze szkodnikami roślin

Przy wyborze gatunków pożytecznych, odpowiednich do ochrony uprawy uwzględnić należy rodzaj szkodnika, gatunek chronionej rośliny, temperaturę i panujące w uprawie warunki klimatyczne. Nie bez znaczenia jest również wielkość populacji szkodnika – inne organizmy wprowadzane są do uprawy w celach zapobiegawczych, inne zaś w odpowiedzi na gwałtowną inwazję szkodnika. Ostatnimi istotnymi czynnikami, które należy wziąć pod uwagę przed wprowadzeniem wybranego gatunku do uprawy, są stosowane dotąd sposoby ochrony roślin — zarówno inne organizmy pożyteczne, jak i środki ochrony roślin. Analogicznie w przypadku środków chemicznych – niektóre z nich nie stwarzają zagrożenia dla populacji gatunków pożytecznych, inne zaś mogą zlikwidować całą populację naturalnych wrogów szkodników.

Gatunki pożyteczne w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego

W Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego stosowane są rozliczne gatunki pożyteczne, wykorzystywane do ochrony uprawianych okazów. Należą do nich: muchówki: Feltiella acarisuga i Aphidoletes aphidimyza, roztocza: Transeius montdorensis, Phytoseiulus persimilis, Hypoaspis miles, Amblyseius swirskii, pluskwiaki: Macrolophus pygmaeus i Orius majusculus, chrząszcze: Cryptolaemus montrouzieri i Atheta coriaria oraz złotook Chrysoperla carnea. Obok gatunków drapieżnych, w ogrodzie występują parazytoidy, pasożytujące na szkodnikach. Pasożytnicze błonkówki, takie jak Encarsia formosa, Aphidius ervi czy Aphidius colemani zwalczają pewne szkodniki, nakłuwając je przy pomocy pokładełka i składając w nich jaja.
Największe populacje gatunków pożytecznych w Ogrodzie Botanicznym UJ obejmują następujące gatunki: Transeius montdorensis, Phytoseiulus persimilis, Macrolophus pygmaeus, Hypoaspis miles, Encarsia Formosa, Cryptolaemus montrouzieri, Chrysoperla carnea oraz Amblyseius swirskii. Poniżej prezentujemy krótką charakterystykę wskazanych gatunków. 
Jeśli jesteś zainteresowany informacjami o pozostałych gatunkach, zapraszamy do zapoznania się z materiałami dostępnymi w banku wiedzy firmy Royal Brinkman, która dostarcza organizmy pożyteczne do Ogrodu Botanicznego UJ.

Biologiczna ochrona roślin w Ogrodzie Botanicznym UJ